Brain drain - "αδειάζουμε" κι από μυαλά

[Chressida]

Ένα νέο μεταναστευτικό κύμα Ελλήνων που φεύγουν στο εξωτερικό γιγαντώνεται τα τελευταία χρόνια. Αυτή τη φορά δεν πρόκειται για ανειδίκευτους εργάτες, «γκασταρμπάιτερ», που αναζητούν τις τύχες τους στις φάμπρικες της Γερμανίας, αλλά για νέους πτυχιούχους, οι οποίοι διαθέτουν τα προσόντα και τις γνώσεις που τους επιτρέπουν να εργαστούν σε πιο αναπτυγμένες χώρες.

Τη μαζική φυγή πτυχιούχων-μεταναστών καλείται να αντιμετωπίσει, τώρα, εν μέσω ύφεσης, η χώρα. Πρόκειται για φαινόμενο που είχε ξεκινήσει πριν από την έξαρση της οικονομικής κρίσης και όλα δείχνουν ότι θα κορυφωθεί το επόμενο διάστημα. Η επιστημονική κοινότητα στην Ελλάδα κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, καθώς η «διαρροή εγκεφάλων» υπονομεύει την ανάπτυξη, που είναι αδύνατο να επιτευχθεί χωρίς τη γνώση.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα από την Ερευνητική Μονάδα Περιφερειακής Ανάπτυξης και Πολιτικής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, με επιστημονικό υπεύθυνο τον Λόη Λαμπριανίδη (οικονομικό γεωγράφο, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο της Μακεδονίας), προκύπτει ότι από τους έλληνες πτυχιούχους ΑΕΙ που εργάστηκαν στο εξωτερικό, τα τελευταία χρόνια, το 15,9% επέστρεψε στην Ελλάδα, ενώ το 84,1% προτίμησε να μείνει στο εξωτερικό.

Ο υφυπουργός Παιδείας και καθηγητής πανεπιστημίου, Ι. Πανάρετος, αναφέρει ότι η κυβέρνηση είναι ενήμερη για τις διαστάσεις του φαινομένου. «Είναι από τα πολύ δύσκολα προβλήματα της χώρας και δεν αφορά μόνο την παιδεία, αλλά επηρεάζει άμεσα και την ανάπτυξη. Η Ελλάδα κάνει μια μεγάλη επένδυση με τη δωρεάν παιδεία και δεν παίρνει τίποτα πίσω. Στη χώρα υπάρχει πολλαπλή έκφραση του φαινόμενου brain drain (διαρροή εγκεφάλων). Μέχρι τώρα είχαμε φοιτητές που σπούδαζαν στο εξωτερικό και στη συνέχεια έμεναν εκεί για να εργαστούν. Επίσης, είχαμε επιστήμονες που κάποια στιγμή έφευγαν. Σήμερα πέρα από αυτά που συνεχίζουν να συμβαίνουν, φεύγουν πλέον και απόφοιτοι ελληνικών πανεπιστημίων, με το που ολοκληρώνουν τον κύκλο σπουδών τους στην Ελλάδα».

Οι νέοι επιστήμονες που δοκιμάζουν την τύχη τους στο εξωτερικό ανήκουν συνήθως στην κατηγορία των αποφοίτων με τα περισσότερα προσόντα (γλώσσες, μεταπτυχιακά). Σύμφωνα με την έρευνα, το 73% από αυτούς έχει μεταπτυχιακό τίτλο, το 51,2% έχει διδακτορικό, ενώ το 41% έχει σπουδάσει στα 100 καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου.

Ένα σημαντικό εύρημα της έρευνας είναι ότι περίπου το 70%, πριν εργαστεί στο εξωτερικό, δεν επιχείρησε καν να αναζητήσει εργασία στην Ελλάδα. Το 81% των ελλήνων επιστημόνων ασχολείται κυρίως με τους τομείς όπως η οικονομία-διοίκηση επιχειρήσεων και τα νομικά (33%), ο προγραμματισμός ηλεκτρονικών υπολογιστών, η φυσική και η χημεία (25%), ενώ αρκετοί είναι και οι μηχανικοί (23%).

Οι χώρες που κυρίως προτιμούν είναι η Βρετανία (31,7%) και οι ΗΠΑ (28,7%), ενώ η Γερμανία έρχεται τρίτη στη σειρά προτίμησης (6,6%) με τέταρτη την Ελβετία.

Ολόκληρο το άρθρο

[christi]

Όταν ο έλληνας φοιτητής γνωρίζει ότι στο εξωτερικό θα πάρει γνώση πολύ καλού επιπέδου, θα τελειώσει τα μεταπτυχιακά του και τα διδακτορικά του έγκαιρα χωρίς χρονικές ή άλλες ταλαιπωρίες και μετά απ' αυτό και χωρίς πλάγιους τρόπους θα βρει καλοπληρωμένη δουλειά, πόσο ήρωας να είναι για να γυρίσει πίσω;;

Όσοι για διάφορους λόγους έχουν σπουδάσει έξω και μετά επέστρεψαν, μένουν έκπληκτοι με τις καταστάσεις εδώ και δηλώνουν μετανοιωμένοι. (οκ, δεν μιλώ για το 100%, μα για τη γενική τάση). Τώρα σε αυτό προστίθεται και η δυσμενής θέση της χώρας μας στον εργασιακό - οικονομικό τομέα.

Όσοι πάλι έμειναν, έχουν άλλα προβλήματα να αντιμετωπίσουν.


Κάτι χάνει κανείς και κάτι κερδίζει, θέμα προσωπικής οπτικής και απόφασης αν θα μείνει ή αν θα γυρίσει. Μου είναι απολύτως κατανοητό όμως να αποφασίζουν να παραμένουν έξω και μετά τις σπουδές τους.

[Chressida]

Αρχική Δημοσίευση από christi Κάτι χάνει κανείς και κάτι κερδίζει, ...

Αναρωτιέμαι τώρα τι μπορεί να είναι αυτό που χάνει ...

[Xenios]

Αρχική Δημοσίευση από Chressida Αναρωτιέμαι τώρα τι μπορεί να είναι αυτό που χάνει ...

Σαν μεταπτυχιακός στο εξωτερικό, τω καιρώ εκείνω, είχα χάσει τα αυγά και τα πασχάλια.

Το όπου γης και πατρίς, μπορεί να το λένε άλλοι.
Η δικιά μου πατρίδα έχει ήλιο, η πόλη που ζω, έχει ένα λοφάκι, με κάτι κολώνες που λατρεύω. Οι συγγενείς και οι φίλοι είναι εδώ.
Εδώ είναι η πατρίδα μου.

[Chressida]

Εγώ, Ξένιε, από όσους ξέρω πάντα, βλέπω ότι έρχονται τα καλοκαίρια τους με τις τσέπες γεμάτες και απολαμβάνουν και το φως και τις κολόνες και τα αρώματα της πατρίδας τους.

Και μετά πάνε για δουλειά, εκεί που ξέρουν οι άνθρωποι να δουλεύουν και η πολιτεία να πληρώνει.

Και το ξέρω ότι πουθενά δεν είναι παράδεισος, αλλά το δικό μας το χάλι παράγινε. Παράγινε και πραγματικά δεν βρίσκω κάτι γύρω μου που να με κάνει περήφανη.

[Stanley]

Αρχική Δημοσίευση από Chressida Τη μαζική φυγή πτυχιούχων-μεταναστών καλείται να αντιμετωπίσει, τώρα, εν μέσω ύφεσης, η χώρα. Πρόκειται για φαινόμενο που είχε ξεκινήσει πριν από την έξαρση της οικονομικής κρίσης και όλα δείχνουν ότι θα κορυφωθεί το επόμενο διάστημα. Η επιστημονική κοινότητα στην Ελλάδα κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, καθώς η «διαρροή εγκεφάλων» υπονομεύει την ανάπτυξη, που είναι αδύνατο να επιτευχθεί χωρίς τη γνώση.

Το φαινόμενο είναι εξαιρετικά ανησυχητικό και φαίνεται να παρουσιάζει εκρηκτικές διαστάσεις. Το τελευταίο εξάμηνο τρεις επιστήμονες στο στενό φιλικό και οικογενειακό μου περιβάλλον αποφάσισαν να (ξανα)φύγουν στο εξωτερικό. Ο πρώτος αφού γύρισε στην Ελλάδα για 2 χρόνια μετά από το κλασικό (πλέον) μαστεράκι στην Αγγλία έφυγε πλέον οριστικά ρίχνοντας ... μαύρη πέτρα. Ο δεύτερος αφού γύρισε στην Ελλάδα από επίκουρος καθηγητής στο Παρίσι, ξαναφεύγει για πόστο καθηγητή στην ... Τουρκία. Ο τρίτος, ο αδερφός μου, εγκαταλείπει τη θέση του σε διαπρεπές ίδρυμα ερευνών της Αθήνας για να εγκατασταθεί στο Λονδίνο. Δε μιλάμε δηλαδή απλά για το κλασικό μεταπτυχιακό στην Αγγλία, που έχει γίνει καραμέλα εδώ και καμια δεκαετία, ούτε για αυτούς που σπούδασαν έξω και δυσκολεύονται να γυρίσουν, αλλά για ανθρώπους που αφήνουν έμμισθες θέσεις στην Ελλάδα για να συνεχίσουν τη ζωή τους στο εξωτερικό.

Το πρόβλημα είναι εξαιρετικά δύσκολο διότι υπερβαίνει τις στενές οικονομικές παραμέτρους και την τρέχουσα συγκυρία. Άλλωστε, τα χρηματιστήρια όσο εύκολα πέφτουν, τόσο εύκολα ανεβαίνουν. Αντίθετα, οι ρυθμοί της εκπαίδευσης και της ζωής των ανθρώπων έχουν τεράστια αδράνεια. Η εκπαίδευση ενός επιστήμονα σοβαρού επιπέδου θέλει καμια δεκαετία και η επιστροφή από το εξωτερικό σε αυτές τις ηλικίες είναι ένας δεύτερος ξεριζωμός, ειδικά αν μπλέκουν παιδιά, σκυλιά, γατιά κλπ.

Επιπλέον, οι άνθρωποι που έχουν τόσο εξειδικευμένη γνώση είναι άχρηστοι χωρίς σοβαρές υποστηρικτικές δομές. Δεν αρκεί δηλαδή να προσελκύσεις έναν πυρηνικό φυσικό από το Harvard με αντάλλαγμα έναν παχυλό μισθό για να λύσεις το πρόβλημα. Ο άνθρωπος αυτός είναι χρήσιμος και ευχαριστημένος μονάχα αν έχεις και ένα μεγάλο ερευνητικό κέντρο, πλούσιο ερευνητικό προυπολογισμό, γραμματείς, φαρισαίους και όλα αυτά που του επιτρέπουν να είναι συγκεντρωμένος στη δουλειά του χωρίς να αναλώνεται σε μικροπράγματα. Η οργάνωση τέτοιων δομών απαιτεί πολύ χρόνο και χρήμα. Δεν είναι τυχαίο οτι τα μεγαλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου έχουν ιστορία ... αιώνων. (Στο σημείο αυτό θα μπορούσα να αναφερθώ εκτενώς στο πανεπιστήμιο Αθηνών, που κάνει ό,τι μπορεί για να διώξει κάθε φιλόδοξο νέο και έχει μετατραπεί σε προίκα των θυγατέρων και κολλητών του κάθε καθηγητή και πρόγραμμα πρόωρης σύνταξης για τους εκάστοτε κομματικούς ημέτερους. Με μεγάλη δυσκολία κρατιέμαι να μη συνεχίσω...)

Όπως και να'χει, απαιτείται τεράστια προσοχή διότι αν ο σχετικός προγραμματισμός ξεκινήσει όταν βρεθούν λεφτά θα είναι πλέον πολύ αργά. Μπορεί να ακούγεται παράδοξο σε μια εποχή που δυσκολευόμαστε να πληρώσουμε τους συνταξιούχους των 600Ε, αλλά αν δεν σχεδιάσουμε από τώρα την επόμενη μέρα μετά την ανάκαμψη, η χώρα θα έχει πλήρως απογυμνωθεί. Να δούμε ποιός θα παράγει κάτι σε αυτόν τον τόπο...

Φιλικά,
Π.

[Xenios]

Αρχική Δημοσίευση από Chressida Εγώ, Ξένιε, από όσους ξέρω πάντα, βλέπω ότι έρχονται τα καλοκαίρια τους με τις τσέπες γεμάτες και απολαμβάνουν και το φως και τις κολόνες και τα αρώματα τις πατρίδας τους.

Περνάνε κάτι δύσκολοι χειμώνες να βρέχει για βδομάδες συνέχεια ... και πέφτουν κάτι ψυχοπλακώματα ...

Πάλι καλά που στην αγγλία, είχαμε βρει το κόλπο με τις κρεμάστρες και κάναμε και κανένα τηλέφωνο, από τους παλιούς κλασικούς κόκκινους θαλάμους.

(Τι εστί κρεμάστρα σε κόκκινο θάλαμο; Σσστ)

[Stanley]

Αρχική Δημοσίευση από Xenios Σαν μεταπτυχιακός στο εξωτερικό, τω καιρώ εκείνω, είχα χάσει τα αυγά και τα πασχάλια. Το όπου γης και πατρίς, μπορεί να το λένε άλλοι. Η δικιά μου πατρίδα έχει ήλιο, η πόλη που ζω, έχει ένα λοφάκι, με κάτι κολώνες που λατρεύω. Οι συγγενείς και οι φίλοι είναι εδώ. Εδώ είναι η πατρίδα μου.

Και'μεις του εξωτερικού τα ίδια λέμε, αλλά οι λογαριασμοί δε βγαίνουν. Και δε μιλάμε μόνο για λεφτά, αλλά για όλο το πακέτο. Τι να το κάνω που ο διορισμός μου σε ένα μέτριο νοσοκομείο των Αθηνών ήρθε πριν από μια εβδομάδα? Εδώ έχω συμπληρώσει χρόνια ειδικότητας, έχω μάθει γράμματα, έχω 6 εβδομάδες διακοπές το χρόνο και δουλεύω σαν άνθρωπος (για ειδικευόμενος, πάντα ;-)) 50-60 ώρες την εβδομάδα και όχι 90. Αν όλα τα άλλα ήταν ίδια, και για μισά λεφτά γυρνούσα πίσω.

Αλλά και με αυτές τις συνθήκες, θα είχα μείνει στην Ελλάδα αν ο διορισμός μου είχε έρθει τη μέρα τις αποφοίτησής μου. Παλεύονται 6, 7 πολλές φορές και 10 χρόνια ανεργίας? Τι θα φάω, τις κολώνες και τον ήλιο? Ε, και γιατρός στα Bodyline με διδακτορικό και καμια δεκαριά διεθνείς δημοσιεύσεις για 500Ε το μήνα πάει κάπως ξεφτίλα, έτσι?

Φιλικά,
Π.

[Xenios]

Αρχική Δημοσίευση από Stanley Αλλά και με αυτές τις συνθήκες, θα είχα μείνει στην Ελλάδα αν ο διορισμός μου είχε έρθει τη μέρα τις αποφοίτησής μου. Παλεύονται 6, 7 πολλές φορές και 10 χρόνια ανεργίας? Τι θα φάω, τις κολώνες και τον ήλιο? Ε, και γιατρός στα Bodyline με διδακτορικό και καμια δεκαριά διεθνείς δημοσιεύσεις για 500Ε το μήνα πάει κάπως ξεφτίλα, έτσι?

Πέτρο μου δεν σε αδικώ, έχεις απόλυτο δίκαιο.
Απλά εγώ δεν το μπορούσα. Τα λεφτά που έπαιρνα από την πρώτη μου δουλειά σε ναυτιλιακή εταιρεία, ελληνικών συμφερόντων στο Λονδίνο, τα πήρα στην Ελλάδα, μετά από 15 χρόνια δουλειάς.

Καμιά φορά παίζει ρόλο και η συναισθηματική φόρτιση, που είναι αστάθμητος παράγοντας.
Άσε που αν έμενα στην Αγγλία, σήμερα δεν θα είχαμε κάνει φίλους, τόσο κόσμο, μέσα από την AcroBase

[Archmage]

Αρχική Δημοσίευση από Stanley (Στο σημείο αυτό θα μπορούσα να αναφερθώ εκτενώς στο πανεπιστήμιο Αθηνών, που κάνει ό,τι μπορεί για να διώξει κάθε φιλόδοξο νέο και έχει μετατραπεί σε προίκα των θυγατέρων και κολλητών του κάθε καθηγητή και πρόγραμμα πρόωρης σύνταξης για τους εκάστοτε κομματικούς ημέτερους. Με μεγάλη δυσκολία κρατιέμαι να μη συνεχίσω...)

(Και εγώ θα μπορούσα να αναφέρω ότι το διδακτορικό στο ΕΜΠ θεωρείται λαμογιά, αυτοί που κάνουν έρευνα όργανα του μεγάλου κεφαλαίου και γίνονται έμπρακτες προσπάθειες να εκδιωχτούν από τα εργαστήρια, πχ με τραμπουκισμούς στο όνομα -πάντα- του ασύλου των "ελεύθερων ιδεών".)

[Stanley]

Αρχική Δημοσίευση από Archmage (Και εγώ θα μπορούσα να αναφέρω ότι το διδακτορικό στο ΕΜΠ θεωρείται λαμογιά, αυτοί που κάνουν έρευνα όργανα του μεγάλου κεφαλαίου και γίνονται έμπρακτες προσπάθειες να εκδιωχτούν από τα εργαστήρια, πχ με τραμπουκισμούς στο όνομα -πάντα- του ασύλου των "ελεύθερων ιδεών".)

Το δε τραγικό στην όλη ιστορία είναι οτι οι μεν (τσάτσοι καθηγητές, πλήρως διαπλεκόμενοι απ'όλες τις μεριές) και οι δε (επαναστάτες των βορείων προαστίων, δήθεν κομμουνιστές και θρασύδειλοι μπαχαλάκηδες) τα βρίσκουν με τις γνωστές παραχωρήσεις εκατέρωθεν.

Φιλικά,
Π.

[christi]

Αρχική Δημοσίευση από Chressida Αναρωτιέμαι τώρα τι μπορεί να είναι αυτό που χάνει ...

Λοιπόν, αυτό που έχω στο μυαλό μου στο τι μπορεί να χάσει κάποιος ανάλογα με την περίπτωση είναι:
Αν μείνει εδώ, χάνει τους καλύτερους όρους εργασίας και την "καλύτερη" ζωή που θα είχε στο εξωτερικό.
Αν μεταναστεύσει όχι μόνο για σπουδές αλλά και για εργασία, χάνει (με την έννοια του στερείτε) την οικογένειά του εδώ και αμέσως αποχτά μια δεύτερη πατρίδα.


[εκτός θέματος, αλλά είναι μια ψυχολογική προέκταση που θέλω να πω]
Αυτό το τελευταίο, έχει ένα ιδιαίτερο κόστος σε όσους έχουν μεταναστεύσει. Από δικούς μου πάντα σας λέω, τους έλειπε η Ελλάδα, σαν πλαίσιο, τους έλειπε η οικογένεια, τους έλειπε η αίσθηση του πού ανήκουν και έψαχναν να "ριζώσουν" και εκεί. Αυτό συνέβει σε όλα τα άτομα που πήγαν μεγάλοι έξω. Μια άλλη περίπτωση ελληνίδας φίλης που ήρθε στα 16 της εδώ (γεννήθηκε στο εξωτερικό), ένοιωθε το ίδιο από την ανάποδη! Ένοιωθε μετανάστης εδώ και προσπαθούσε να ριζώσει. Τώρα 20 χρόνια μετά, ακόμη κουβαλάει μέσα της τη νοσταλγία της πρώτης της πατρίδας, και σε δυο περιπτώσεις που έχει ταξιδέψει εκεί, νοιώθει σα να μην πέρασε μια μέρα.

Μόνο μια περίπτωση ζευγαριού γνωρίζω που δεν έχει πρόβλημα "διχασμού" και έλλειψης μια και κανόνισε και περνά 5 ή 6 μήνες εδώ και τους υπόλοιπους στο Λονδίνο. Είναι τα τυχερά του επαγγέλματος.

Ίσως να υπάρχουν και άλλοι που δεν αντιμετωπίζουν το πρόβλημα αυτό, μα δεν έχω γνωρίσει κανένα ως τώρα.
[τέλος εκτός θέματος]

[Archmage]

Αρχική Δημοσίευση από christi Αν μείνει εδώ, χάνει τους καλύτερους όρους εργασίας και την "καλύτερη" ζωή που θα είχε στο εξωτερικό.

Δεν είναι μόνο οι όροι εργασίας και ο τρόπος ζωής. Σε κάποιους τομείς (όχι όλους) εδώ χάνεται επίσης το όραμα για οτιδήποτε παραπέρα και μένει η γραφειοκρατία, η μιζέρια και οι λοιπές ελληνιές.

[christi]

Αρχική Δημοσίευση από Archmage Δεν είναι μόνο οι όροι εργασίας και ο τρόπος ζωής. Σε κάποιους τομείς (όχι όλους) εδώ χάνεται επίσης το όραμα για οτιδήποτε παραπέρα και μένει η γραφειοκρατία, η μιζέρια και οι λοιπές ελληνιές.

+1
Με το όραμα τα λες όλα! Είτε μιλάμε για επαγγελματική είτε για προσωπική ζωή! Ό,τι και να κάνει κάποιος, αν δεν έχει όραμα, μοιάζει ξερό και ανούσιο.