Acrobase  

Καλώς ήρθατε στην AcroBase.
Δείτε εδώ τα πιο πρόσφατα μηνύματα από όλες τις περιοχές συζητήσεων, καθώς και όλες τις υπηρεσίες της AcroBase.
H εγγραφή σας είναι γρήγορη και εύκολη.

Επιστροφή   Acrobase > Επιστήμη & Εκπαίδευση > Φιλοσοφία
Ομάδες (Groups) Τοίχος Άρθρα acrobase.org Ημερολόγιο Φωτογραφίες Στατιστικά

Notices

Δεν έχετε δημιουργήσει όνομα χρήστη στην Acrobase.
Μπορείτε να το δημιουργήσετε εδώ

Απάντηση στο θέμα
 
Εργαλεία Θεμάτων Τρόποι εμφάνισης
  #1  
Παλιά 04-03-08, 17:49
Το avatar του χρήστη Archmage
Archmage Ο χρήστης Archmage δεν είναι συνδεδεμένος
Μέλος
 

Τελευταία φορά Online: 14-03-18 00:30
Φύλο: Άντρας
Η Λογική του Παραλόγου

Στο παρόν γίνεται μια παρουσίαση διαφόρων λογικών ανακολουθιών που βασανίζουν συζητήσεις. Τα παραδείγματα που δίνονται ταιριάζουν όσο γίνεται στην κάθε περίπτωση, αν και βέβαια μπορεί να ταιριάζουν και σε άλλες. Συνήθως, κάποιος που κάνει λογικά λάθη δεν αρκείται μόνο σε ένα.

Διευκρινίζεται ότι αναφέρομαι σε λογικά ζητήματα. Δεν είναι κακό να υπάρχουν ρητορικές ερωτήσεις ή να γίνεται επίκληση στο συναίσθημα, απλά αυτά δεν αποτελούν λογικά επιχειρήματα.


Non sequitur

Είναι ο λάθος συλλογισμός, το συμπέρασμα που απλώς δεν προκύπτει: «ομάδες αναρχικών έβαλαν φωτιά σε μαγαζιά στο κέντρο της Αθήνας, δεν υπάρχει καμία ασφάλεια σε αυτή την πόλη!» ή «με αυτό το σαμπουάν τα μαλλιά σας θα λάμπουν και θα είστε αρεστή σε όλους».

Αλλιώς: «από την πόλη έρχομαι και στην κορφή κανέλα».

Ουσιαστικά όλα τα λογικά λάθη είναι ως ένα βαθμό non sequitur.

Μισή αλήθεια

Η παρουσίαση μέρους γεγονότων, δηλαδή η απόκρυψη ή η παραποίηση στοιχείων που συνηγορούν υπέρ της αντίπαλης θέσης: «η JK Rowling έχει παραδεχθεί σε συνέντευξή της ότι ασχολείται με το κακό και ότι το κακό είναι ελκυστικό για τα μικρά παιδιά, άρα η JK Rowling διαφθείρει τα παιδιά μας».

Το καθαρό ψέμα ξεφεύγει από τα όρια του απλού «λογικού λάθους» και οδεύει στην απάτη.

«Πες, πες, κάτι θα μείνει»

Η μέθοδος σύμφωνα με την οποία αν επαναλάβουμε κάτι αρκετές φορές, τότε είναι αλήθεια. Με τον τρόπο αυτό οι περισσότεροι πολίτες των ΗΠΑ πιστεύουν ότι το Ιράκ είχε όντως όπλα μαζικής καταστροφής.

Μπέρδεμα λέξεων

Η χρήση ενός όρου με δύο διαφορετικές έννοιες, ώστε τα θετικά ή αρνητικά χαρακτηριστικά της μιας να αποδοθούν στην άλλη: «Τα ΜΜΕ χαρακτηρίζουν την ταινία του Χάρυ Πότερ μαγευτική. Κανείς από αυτούς δε λέει ότι η μαγεία είναι Τέχνη του Εωσφόρου, του χειρότερου εχθρού των ανθρώπων, του Θεού και όλης της δημιουργίας».

Λάθος γενίκευση

Η ιδέα ότι κάτι είναι ορθό σε κάθε δυνατή περίπτωση: «όλες οι καρέκλες έχουν τέσσερα πόδια».

Μελλοντικό επιχείρημα

Η υπόθεση ότι κάποια μέρα θα βρεθούν στοιχεία που θα υποστηρίζουν (τότε) τη θέση του ομιλητή: «υπάρχει ζωή σε άλλους πλανήτες και κάποια μέρα θα βρούμε απτές αποδείξεις».

Μέχρι να γίνει αυτό, φυσικά, η παρούσα θέση είναι αστήρικτη.

Λάθος αντιθετοαντιστροφή

Η αντιθετοαντιστροφή είναι ένας λογικός κανόνας που λέει ότι αν το Α συνεπάγεται το Β, τότε η άρνηση του Β συνεπάγεται την άρνηση του Α.

Έστω ότι ισχύει η φράση «αν ο Γιάννης είναι στην Ελλάδα τότε είναι στην Ευρώπη»

Παράδειγμα σωστής αντιθετοαντιστροφής: «αν ο Γιάννης δεν είναι στην Ευρώπη, τότε δεν είναι στην Ελλάδα». Αυτή η φράση είναι ακριβώς ισοδύναμη με την αρχική.

Παράδειγμα λάθους: «αν ο Γιάννης δεν είναι στην Ελλάδα τότε δεν είναι στην Ευρώπη».

Απόλυτη αποδοχή ή άρνηση της παράδοσης

Η υπόθεση ότι ο παραδοσιακός τρόπος είναι ο καλύτερος ή ο χειρότερος.

Παράδειγμα 1: «εμείς πάντα έτσι το ψήνουμε το ψωμί, δεν έχουμε λόγο να το κάνουμε αλλιώς».

Παράδειγμα 2: «μια ζωή το ίδιο τροπάριο, επιτέλους πρέπει να αλλάξουμε!»

Απλή βλακεία

Σχεδόν δεν αποτελεί λογικό λάθος

Έχει πολλές μορφές, από την ξεροκεφαλιά («η γη είναι επίπεδη») μέχρι τη βλακεία κάποιου που κρίνει ένα άρθρο από τον τίτλο, χωρίς να μπει στον κόπο να το διαβάσει.
__________________
may you live in interesting times
Απάντηση με παράθεση
  #2  
Παλιά 04-03-08, 17:50
Το avatar του χρήστη Archmage
Archmage Ο χρήστης Archmage δεν είναι συνδεδεμένος
Μέλος
 

Τελευταία φορά Online: 14-03-18 00:30
Φύλο: Άντρας
Ad Hominem

Επίθεση στο πρόσωπο αντί στο επιχείρημα. Είναι μεγάλη κατηγορία λανθασμένων επιχειρημάτων που εμφανίζονται συνέχεια στις συζητήσεις. Εκτός από προσωπική επίθεση, συνιστούν συνήθως και άλλου είδους λογικές αντιφάσεις.

Παράδειγμα 1: «ο πολιτικός απάτησε τη γυναίκα του με ένα μοντέλο άρα δεν είναι ικανός να γίνει πρωθυπουργός».

Παράδειγμα 2: «λες μπούρδες επειδή είσαι φανατικός».

Παράδειγμα 3: «είσαι άθεος άρα δεν έχεις το δικαίωμα να διδάσκεις τα παιδιά μας».

Άλλη μορφή είναι η άμεση επίθεση, «αν δεν ήσουν τόσο χαζός, θα καταλάβαινες». Αυτή η μορφή δεν εμφανίζεται συχνά σε σοβαρές συζητήσεις, υπάρχει όμως και η αντίστροφη του στυλ «ίσως είσαι πολύ έξυπνος για να καταλάβεις, αλλά εμείς οι κοινοί θνητοι το βλέπουμε αλλιώς».

Άλλη μορφή είναι η έμμεση κατηγορία: «πώς είναι δυνατόν να είσαι κομμουνιστής και όμως να κυκλοφορείς με μερσεντές;» (η κομμουνιστική θεωρία δεν περιλαμβάνει μόνο το όχημα με το οποίο κυκλοφορεί κανείς).

Άλλη μορφή είναι η προσβολή της ηλικίας του άλλου, δηλαδή η ιδέα ότι επειδή κάποιος είναι πολύ νέος ή πολύ γέρος, τα επιχειρήματά του έχουν μεγαλύτερη ή μικρότερη αξία: «είσαι νέος και δεν ξέρεις» ή «έχει γεράσει και τα έχασε». Υποπερίπτωση είναι η διαφήμιση ενός προϊόντος ως «Νέο!», υπονοώντας ότι ο νεωτερισμός είναι πάντα κάτι το θετικό.

Η ad hominem μπορεί να χρησιμοποιηθεί σωστά όταν καταδείχνει την αναξιοπιστία του άλλου, πχ στα δικαστήρια. Έτσι, αν κάποιος λέει συστηματικά ψέμματα, αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως επιχείρημα εναντίον νέων ισχυρισμών του.

Υποβάθμιση καταγωγής, ρατσισμός

Είναι περίπτωση της ad hominem, αλλά αξίζει δική της κατηγορία, επειδή κάποια από τα μεγαλύτερα εγκλήματα στην ιστορία έχουν γίνει με βάση αυτή τη «λογική». Πρόκειται για την (αξιωματική) απόδοση αρνητικών χαρακτηριστικών στην καταγωγή (φύλο, χρώμα, φυλή, κλπ) του άλλου.

Τα παραδείγματα, δυστυχώς, είναι πολλά: «οι μαύροι είναι υποανάπτυκτοι και χαζοί άρα τους αξίζει να είναι σκλάβοι», «οι εχθροί είναι άπιστοι/ αιρετικοί/ προδότες/ κομμουνιστές (κλπ κλπ) και πρέπει να πεθάνουν/ καούν/ εξοριστούν (κλπ κλπ)».

Αυτά τα «επιχειρήματα» γίνονται ακόμα πιο ισχυρά όταν εμφανίζεται και κάποια αυθεντία να τα υποστηρίζει: «οι γυναίκες πρέπει να υπακούνε τους άντρες επειδή έτσι γράφει στη Βίβλο», «οι επιστήμονες απέδειξαν ότι η Άρια Φυλή είναι ανώτερη».

Τα αρνητικά χαρακτηριστικά μπορεί να μην αναφέρονται καν: «αυτοί είναι Αλβανοί, άρα αυτοί έκαναν την κλοπή», «οι Εβραίοι φταίνε για όλα και γι’ αυτό πρέπει να γίνουν σαπούνι».

Προκλήσεις

Προσπάθεια να εκνευριστεί ο συνομιλητής χωρίς να γίνεται αναφορά στο συγκεκριμένο επιχείρημα. Συνδιάζεται με την ad hominem αν προσβάλλει το συνομιλητή.

Σε αυτή την κατηγορία μπορεί να υπάγονται οι «συζητήσεις» στα παράθυρα, όπου ο ένας διακόπτει τον άλλο κάνοντας απλά φασαρία.

«Δύο κακά κάνουν ένα καλό»

Η ιδέα που έχει κάποιος ότι επειδή άλλοι έχουν κάνει κάτι κακό, δικαιολογείται και ο ίδιος να το πράξει. Υπό μια έννοια είναι περίπτωση της ad hominem.

Βλέπουμε αυτή την πρακτική σχεδόν σε καθημερινή βάση στα παράθυρα, όταν οι πολιτικοί (και όχι μόνο) λένε ότι «και η προηγούμενη κυβέρνηση τα ίδια έκανε».

Πιο σοβαρά, χρησιμοποιείται για να δικαιολογήσει διάφορα εγκλήματα: η δολοφονία «δικαιολογεί» τη θανατική ποινή, οι Δίδυμοι Πύργοι «δικαιολογούν» την επέμβαση στο Αφγανιστάν και το Ιράκ.

Σε μια χειρότερη εκδοχή, η διάπραξη οποιουδήποτε κακού από τον αντίπαλο χρησιμοποιείται για να δικαιολογήσει οτιδήποτε: τα λάθη των Σέρβων «δικαιολογούν» την παρανομία στο Κόσοβο.
__________________
may you live in interesting times
Απάντηση με παράθεση
  #3  
Παλιά 04-03-08, 17:50
Το avatar του χρήστη Archmage
Archmage Ο χρήστης Archmage δεν είναι συνδεδεμένος
Μέλος
 

Τελευταία φορά Online: 14-03-18 00:30
Φύλο: Άντρας
Υπερβολή και υπεραπλούστευση

Με την υπερβολή ταυτίζεται μια επιμέρους έννοια με μια γενικότερη, αρνητική κατάσταση: «δε θελεις κάμερες στους δρόμους, άρα προτιμάς να αφήνεις τις αρχές τυφλές στις ενέργειες των τρομοκρατών».

Υπερβολή μπορεί να χαρακτηριστεί και η υπεραπλούστευση μιας έννοιας ώστε να συνδεθεί πιο εύκολα με κάτι αρνητικό, που είναι δύσκολο να οριστεί επακριβώς στο συγκεκριμένο πλαίσιο συζήτησης: «η φορολογία είναι κλοπή!»

Τακτικές εκφοβισμού

Η ιδέα πως ο συνομιλητής έχει λάθος επειδή αν δεν είχε, τότε κάτι κακό θα συμβεί. Χρησιμοποιείται πολύ συχνά και όχι μόνο από πολιτικούς!

Παράδειγμα 1: «πρέπει να επιτεθούμε στο Αγανιστάν διότι αν δεν το κάνουμε οι τρομοκράτες θα μας επιτεθούν πρώτοι».

Παράδειγμα 2: «ο θεός υπάρχει επειδή αν δεν υπήρχε το σύμπαν θα ήταν ψυχρό, αναίσθητο και χωρίς σκοπό».

Παράδειγμα 3: «δεν πρέπει να αμφισβητούμε ένα θεολογικό δόγμα διότι αυτό θα οδηγήσει περισσότερους στην αμφισβήτησή του και τελικά θα διαβρώσει τα θεμέλια της θρησκείας μας».

Εναλλακτική μορφή είναι η άμεση απειλή, πχ με μήνυση. Αυτό αποτελεί τυπική πρακτική όταν ο αντίπαλος δεν έχει την (οικονομική) δυνατότητα να την αντιμετωπίσει, οπότε υποχωρεί μπροστά στην προοπτική της βέβαιης ήττας (δηλαδή για λόγους άσχετους με το καθαυτό επιχείρημα).

Η άμεση απειλή έχει χρησιμοποιηθεί κατά κόρον στην ιστορία από εκκλησιαστικές αρχές: «αν δεν πιστέψεις θα καείς στην κόλαση!»

Ψευτοδίλλημα

Η υπόθεση ότι υπάρχουν μόνο κάποιες δυνατές εκδοχές σε ένα ερώτημα.

Παράδειγμα 1: «όποιος δεν πιστεύει ότι η Μακεδονία είναι ελληνική, είναι εθνικός μειοδότης».

Παράδειγμα 2: «όταν πεθάνουμε θα πάμε είτε στον παράδεισο είτε στην κόλαση είτε στο καθαρτήριο».

Εναλλακτική μορφή είναι η απαίτηση για χρονική αλληλουχία των δυνατών ενεργειών, αποκλείοντας τη δυνατότητα να γίνουν όλες μαζί: «πρέπει να δώσουμε φαγητό στα παιδάκια της Αιθιοπίας πριν στείλουμε ανθρώπους στο διάστημα».

Μετατόπιση του βάρους της απόδειξης

Ο ισχυρισμός ότι κάτι που δεν έχει αποδειχτεί λάθος πρέπει να είναι αληθινό. Ουσιαστικά, κάποιος ισχυρίζεται ότι λέει σωστά επειδή ο συνομιλητής δεν μπορεί να του αποδείξει ότι λέει λάθος.

Παράδειγμα 1: «στον κήπο μου ζουν αόρατα ροζ ξωτικά που εμφανίζονται μόνο σε όποιον θέλουν, απόδειξέ μου ότι δεν υπάρχουν!»

Παράδειγμα 2: «οι επιστήμονες δεν μπορούν να αποδείξουν ότι η θεωρία του Έξυπνου Σχεδιασμού δεν ισχύει, άρα η θεωρία του Ε.Σ. είναι τουλάχιστον ίδιας αξίας με αυτή της Εξέλιξης».

Παραπλανητικές ερωτήσεις

Περίπλοκες ή εξειδικευμένες είναι οι ερωτήσεις στις οποίες δεν μπορεί να δοθεί γρήγορη και πλήρης απάντηση. Τέτοιες ερωτήσεις είναι λάθος, όταν χρησιμοποιούνται εσκεμμένα για να μειώσουν το κύρος της αντίπαλης θέσης και όχι όταν γίνεται ουσιαστική συζήτηση.

Παράδειγμα: «πώς είναι δυνατόν να πιστέψουμε ότι κάτι τόσο πολύπλοκο όπως ένας ζωντανός οργανισμός είναι δυνατόν να προέκυψε από τυχαία φαινόμενα;»

Φορτισμένες είναι οι ερωτήσεις που προϊδεάζουν τους ακροατές με χρήση έντονης γλώσσας: «ποια θα είναι η θέση εκείνων των γονιών που άφησαν τον εαυτό τους έξω από την Εκκλησία και δεν έδωσαν στα παιδία τους την αγωγή που εγγυάται τη Σωτηρία;»

Ρητορικές ερωτήσεις είναι αυτές που οδηγούν τον άλλο, τυπικά ένα μεγάλο ακροατήριο, σε μια συγκεκριμένη απάντηση. Παράδειγμα: «θα αφήσουμε να πέσει η Μακεδονία μας στα χέρια των ξένων;» (μπορεί να μην πρέπει να την αφήσουμε, αλλά απο μόνη της η ερώτηση δε στηρίζει τέτοια θέση). Ή επίσης: «τι θα συμβεί με τις χιλιάδες των παιδιών, που σε λίγα χρόνια θα αμφισβητήσουν θεσμούς και πρόσωπα και θα θελήσουν να ακολουθήσουν ανατρεπτικές θεωρίες και τρόπους ζωής;»

Εναλλακτικά, μπορεί μια ερώτηση απλώς να παραθέτει διάφορα άσχετα, υπονοώντας λανθασμένα ότι σχετίζονται: «Θέλετε τα παιδιά σας να εκπαιδευτούν υποσυνείδητα στο κέρατο του μονόκερου ως φαλλικό σύμβολο διαβάζοντας τα βιβλία του Χάρι Πότερ; Φυσικά όχι, αφού δεν είστε παγανιστές, οι οποίοι θεοποιούν το σεξ». Συνδέεται άμεσα με το non sequitur και την απλή βλακεία.

Ανάμιξη ιδιοτήτων μέρους και συνόλου

Η ιδέα ότι επειδή κάτι είναι μέρος ενός συνόλου, τότε το μέρος και το σύνολο έχουν παρόμοιες, συγκρίσιμες ιδιότητες.

Παράδειγμα 1: «ένα αυτοκίνητο ρυπαίνει λιγότερο από ένα λεωφορείο, άρα τα αυτοκίνητα είναι μικρότερο πρόβλημα ρύπανσης από τα λεωφορεία».

Παράδειγμα 2: «τα αυτοκίνητα είναι η μεγαλύτερη εστία ρύπανσης, άρα πρέπει να καταργήσουμε τα αυτοκίνητα».

Συναισθηματικό επιχείρημα

Επίκληση στα αισθήματα αντί για τη λογική: «μα είναι δυνατόν να καταργήσουμε το κάπνισμα και να αφήσουμε τους φτωχούς καπνοπαραγωγούς στο δρόμο;»

Εναλλακτικά, δημιουργεί αίσθημα συμπόνοιας για τον ομιλητή: «παλεύω μόνος μου, κανείς δεν πιστεύει τη θεωρία μου για τα UFO... αλλά δε με εκπλήσσει, ο κόσμος ποτέ δε βλέπει με καλό μάτι όσους θέλουν το καλό του».

Μπορεί να χρησιμοποιηθεί από ομάδες, προκειμένου να εμφανίσουν τον εαυτό τους ως κατατρεγμένο θύμα και έτσι να δημιουργήσουν αισθήματα συμπάθειας: «η παραπληροφόρηση στοχεύει στη διάβρωση του φρονήματος των Χριστιανών και ειδικά των Ορθοδόξων, τους οποίους η Νέα Τάξη θεωρεί σοβαρό εμπόδιο στην άνευ όρων καθιέρωσή της».

Μερικές φορές υπονοεί ότι ο άλλος κάνει ad hominem: «το ρωτάς αυτό επειδή είσαι κακός και εμπαθής και θέλεις να με βλάψεις!»

Στην ίδια κατηγορία είναι η χρήση της προσωπικής ακτινοβολίας ενός χαρισματικού ηγέτη για την κάλυψη του λογικού κενού.

Κυκλική σκέψη, ταυτολογία

Χρήση του συμπεράσματος στον αποδεικτικό συλλογισμό. Είναι τυπικό λάθος, ιδιαίτερα όταν ο συνομιλητής δε γνωρίζει καλά ή όταν το θέμα είναι πολύπλοκο.

Παράδειγμα 1: «πρέπει να έχουμε τη θανατική ποινή για να μειώσουμε την εγκληματικότητα» (θεωρεί ότι το να έχουμε τη θ.π. όντως μειώνει την εγκληματικότητα).

Παράδειγμα 2: «η δολοφονία εκ προμελέτης είναι ηθικά καταδικαστέα, η θανατική ποινή είναι δολοφονία εκ προμελέτης, άρα η θανατική ποινή είναι ηθικά καταδικαστέα» (όλο αυτό συνοψίζεται στο «η θ.π. είναι ηθικά καταδικαστέα», δηλαδή δεν υπάρχει επιχείρημα αλλά δήλωση).

Παράδειγμα 3: «η Αγία Γραφή είναι ο λόγος του Θεού άρα η Αγία Γραφή αποδεικνύει την ύπαρξη του Θεού».

Δεν υφίσταται ταυτολογία όταν χρησιμοποιούμε τη μέθοδο της εις άτοπον απαγωγής, όταν δηλαδή δεχόμαστε προσωρινά την άλλη θέση για να αποδείξουμε ότι καταλήγει σε άτοπο.

Η δύναμη της αυθεντίας

Η ιδέα σύμφωνα με την οποία ένα επιχείρημα θεωρείται ισχυρό επειδή αυτός που το διατυπώνει είναι αυθεντία: «όπως θα έλεγε ο καθηγητής Μίλλερ, ο άρρωστος πάσχει από σχιζοφρένεια».

Μια εναλλακτική μορφή είναι η επίκληση κάποιου ιστορικά διάσημου για την υποστήριξη μιας θέσης, «ο Αριστέλης ήταν πολύ εντυπωσιασμένος από αυτή την ιδέα», παραβλέποντας το ότι ο Αριστοτέλης έκανε και λάθη.

Σε μια χειρότερη έκδοση, γίνεται επίκληση λάθος ειδικού: «ο διάσημος υποστηρικτής της θεωρίας του Έξυπνου Σχεδιασμού (Intelligent Design) είπε ότι...». Αν ο ειδικός δεν υπάρχει, τότε μιλάμε για παραποίηση στοιχείων.

Αυθεντία αποτελούν και τα ιερά κείμενα: «στη Βίβλο λέει ότι ο Θεός έφτιαξε τον κόσμο σε 7 ημέρες, πώς είναι δυνατόν να πιστέψω στο Big Bang;»

Η μέθοδος της αυθεντίας υπάρχει και σε επιχειρήματα του τύπου «πίστευα κάποτε ότι ο θεός δεν υπήρχε, τώρα όμως ξέρω καλύτερα». Ο ομιλητής υπονοεί ότι τώρα έχει γίνει αυθεντία, όμως χωρίς επιπλέον στοιχεία αυτή η δήλωση είναι αστήρικτη.

Σημείωση: Τα επιχειρήματα από μια πραγματική αυθεντία είναι ισχυρά και για το λόγο αυτό απόψεις που διατυπώνουν πχ κορυφαίοι επιστήμονες, στρατηγοί, θεολόγοι ή πολιτικοί έχουν μεγαλύτερο κύρος από τις άλλες. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, όμως, η προέλευση του επιχειρήματος εμφανίζεται ως ο μόνος λόγος για την υποστήριξή του.

Η δύναμη της ανώνυμης πλειοψηφίας

Παραλλαγή της «αυθεντίας» είναι η αναφορά σε ανώνυμες αυθεντίες: «οι ειδικοί συμφωνούν ότι...». Από μόνες τους, οι θέσεις αυτές δεν αποδεικνύουν τίποτα, απλά χρησιμοποιούν το κύρος που έχει μια μεγάλη ομάδα ανθρώπων (πχ «οι επιστήμονες») για να ενδυναμώσουν κάποια άσχετη ιδέα.

Χειρότερη έκδοση είναι η επίκληση σε ότι πιστεύεται γενικά από μια μεγάλη πλειοψηφία: «λέγεται ότι...» ή «η μεγάλη πλειοψηφία του λαού καπνίζει, άρα το κάπνισμα δεν πρέπει να απαγορευτεί». Τέτοιοι συλλογισμοί έχουν οδηγήσει σε μεγάλα ιστορικά εγκλήματα: «όλοι ξέρουν ότι οι μαύροι είναι κατώτεροι».

Άλλη μορφή είναι η επίκληση σε μια κοινή πρακτική: «όλοι κλέβουν» και «όλοι περνάνε με κόκκινο» στην Ελλάδα, άρα είναι σωστό να φοροδιαφεύγουμε και να σκοτώνουμε κόσμο στους δρόμους.

Παραλλαγή είναι και η χρήση των παροιμιών, των σλόγκαν και των εκφράσεων-κλισέ, που όμως δεν είναι απαραιτητα αληθείς ή μπορεί να μην εφαρμόζονται στην περίπτωση: «ότι ανεβαίνει, κατεβαίνει».
__________________
may you live in interesting times
Απάντηση με παράθεση
  #4  
Παλιά 04-03-08, 17:51
Το avatar του χρήστη Archmage
Archmage Ο χρήστης Archmage δεν είναι συνδεδεμένος
Μέλος
 

Τελευταία φορά Online: 14-03-18 00:30
Φύλο: Άντρας
Λάθος παρομοιώσεις

Η παρομοίωση καταστάσεων που μοιάζουν, αλλά δεν είναι ίδιες: «το ηλιακό σύστημα μοιάζει με τα άτομα, ο ήλιος με τους πυρήνες και οι πλανήτες με τα ηλεκτρόνια, άρα οι πλανήτες μπορεί να αλλάζουν τροχιές όπως κάνουν τα ηλεκτρόνια».

Άλλο παράδειγμα: «δε θα κλέβατε από ένα μαγαζί, άρα δε θα πρέπει να κατεβάζετε τραγούδια από το Internet». Μπορεί να είναι κακό να κατεβάζουμε τραγούδια από το Internet, όμως η συγκεκριμένη αναλογία παραβλέπει ότι υπάρχουν ουσιαστικές διαφορές μεταξύ των δύο καταστάσεων.

Εναλλακτική μορφή αποτελεί η (σωστή) παρομοίωση δύο καταστάσεων με μια τρίτη και το (λάθος) συμπέρασμα ότι είναι μεταξύ τους παρόμοιες.

Παράδειγμα: «Είναι πάντα λάθος να προτρέπουμε κάποιον να παραβιάσει το νόμο. Οι φοιτητές του Πολυτεχνείου προέτρεπαν τον κόσμο να παραβιάσει το νόμο. Άρα οι φοιτητές του Πολυτεχνείου έκαναν λάθος.»

Μια άλλη μορφή αυτού του λάθος συλλογισμού είναι η αναφορά ότι ένας διάσημος «κακός» πίστευε το ίδιο: «ζητάς έλεγχο στην οπλοκατοχή όταν ο Αδόλφος Χίτλερ πίστευε το ίδιο πράγμα;»

Λάθος αιτίες

Η ιδέα ότι επειδή δύο γεγονότα έγιναν το ένα μετά το άλλο, το πρώτο αποτελεί αιτία για το δεύτερο: «κάθε φορά που έχουμε Πάσχα, ο καιρός είναι αίθριος και δε βρέχει».

Σε πολλές περιπτώσεις αυτός ο συλλογισμός μπορεί να απορριφθεί με σχετική ευκολία, όμως σε πολύπλοκες καταστάσεις η διαπίστωση ή η απόρριψη της αιτιοκρατικής σχέσης μπορεί να αποτελεί αντικείμενο εντατικής μελέτης ή να απαιτεί ειδική γνώση.

Εναλλακτική μορφή είναι η συσχέτιση εννοιών κατά βούληση, χωρίς ιδιαίτερη εξέταση των συνθηκών: «όταν αυξάνονται οι πωλήσεις ζεστής σοκολάτας, η εγκληματικότητα στους δρόμους μειώνεται» (η σοκολάτα δεν επηρρεάζει, το κρύο όμως μπορεί).

Άλλη εναλλακτική μορφή είναι η μεροληπτική εξέταση των αιτιών: «το πλοίο χάθηκε στο Τρίγωνο των Βερμούδων, άρα κάτι υπερφυσικό συμβαίνει εκεί».
Στη διατύπωση υποθέσεων για τις πιθανές αιτίες ενός γεγονότος πρέπει να εφαρμόζεται το «Ξυράφι του Όκαμ», σύμφωνα με το οποίο ανάμεσα σε δύο διαφορετικές υποθέσεις η απλούστερη είναι η καλύτερη.

Επιλεκτική παρατήρηση

Η απόδοση μεγαλύτερης σημασίας στα ενδεχόμενα που συνηγορούν υπέρ της μιας άποψης και η παράβλεψη εκείνων που κάνουν το αντίθετο: «τα παιδιά είναι ευτυχία».

Μια εναλλακτική μορφή είναι η επιλεκτική ανασκευή του ασθενέστερου επιχειρήματος του συνομιλητή, υπονοώντας ότι έτσι ανασκευάζεται το σύνολο της θέσης του.

Συνδέεται με τη λανθασμένη αντίληψη περί στατιστικής και πιθανοτήτων.

Παρανόηση στατιστικής

Η στατιστική είναι μια μαθηματική επιστήμη που αφορά τη συλλογή, ανάλυση και ερμηνεία δεδομένων. Με συγκεκριμένες μεθόδους μπορεί να εξαχθούν από δείγματα παρατηρήσεων συμπεράσματα που αφορούν τα γενικότερα φαινόμενα, με κάποιο βαθμό εμπιστοσύνης.

Η πλήρης κατανόηση των στατιστικών εννοιών και μεθόδων αποτελεί αντικείμενο ειδικών. Ο περισσότερος κόσμος δεν αντιλαμβάνεται την ορθή χρήση και τους περιορισμούς που έχουν. Μικρές αλλαγές στη μέθοδο εξαγωγής συμπερασμάτων μπορεί να δημιουργήσουν σημαντικές αλλαγές στα αποτελέσματα.

Αποτέλεσμα τέτοιων παρανοήσεων είναι συλλογισμοί όπως «το 100% των ανθρώπων που πίνουν νερό πεθαίνουν».

Συνδέεται με την επιλεκτική παρατήρηση.

Η γλώσσα του ειδικού

Η χρήση περίεργων όρων και ασυνήθιστης γλώσσας με σκοπό να μπερδευτεί ο ακροατής.

Συνήθης είναι η χρήση επιστημονικών όρων, σε μια προσπάθεια υποκλοπής του κύρους της επιστήμης, όμως μπορεί να γίνει σε οποιοδήποτε τομέα. Είναι γνωστό και ως bullshitology.

Ευφημισμός

Η χρήση όρων που απλώς ακούγονται καλύτερα. Λέγεται μερικές φορές και πολιτικά ορθή γλώσσα, με ευρεία χρήση σε πολιτικά και στρατιωτικά ανακοινωθέντα.

Παραδείγματα: «παράπλευρες απώλειες» αντί για δολοφονία, «εθνοκάθαρση» αντί για γενοκτονία, «επικοινωνιακή πολιτική» αντί για «έλλειψη επιχειρημάτων ουσίας», «πόλεμος στην τρομοκρατία» αντί για «ιμπεριαλιστική πολιτική γράφοντας το διεθνές δίκαιο εκεί που δεν πιάνει μελάνι».

Δουλεύει και ανάποδα, με χρήση όρων που ακούγονται χειρότερα: στο Ιράκ υπάρχει «τρομοκρατία» αντί για «αντίσταση στον κατακτητή», τα αεροπλάνα στους Δίδυμους Πύργους δεν ήταν «εγκληματική» αλλά «πολεμική» ενέργεια.
Στο 1984 ο Orwell φτάνει αυτή τη μέθοδο στα άκρα, με το Υπουργείο Ειρήνης να ασχολείται με τον πόλεμο, το Υπουργείο Αγάπης με την καταπίεση των πολιτών και το Υπουργείο Αλήθειας με την προπαγάνδα.

Θολή εστίαση

Η γρήγορη αλλαγή από το ένα θέμα στο άλλο, ώστε ο συνομιλητής να μην μπορεί να απαντήσει σε κανένα από αυτά. Αν αυτά είναι ταυτόχρονα και επιθέσεις στον άλλο, δε γίνεται διατύπωση καμίας ουσιαστικής θέσης.

Μια εναλλακτική μορφή είναι η συνεχής παρουσίαση όλο και πιο δύσκολων θεμάτων προς κατάρριψη. Παράδειγμα δύο βημάτων:

Α: «η Γη δημιουργήθηκε πριν από 6000 χρόνια»
Β: «αυτό δεν είναι αλήθεια, διότι με τη μέθοδο της ραδιοχρονολόγησης έχουμε βρει παλαιότερα αντικείμενα»
Α: «ο Θεός το κάνει να φαίνεται έτσι»

«Ο σκοπός αγιάζει τα μέσα»

Πιθανόν περιέχει και άλλα συλλογιστικά λάθη (μισές αλήθειες, ψέμματα), αλλά ουσιαστικά πρόκειται για την ιδέα ότι ένας αγαθός σκοπός δικαιολογεί την ανομία για να επιτευχθεί.

Τυπικό παράδειγμα η παραποίηση στοιχείων και η εξαπάτηση της κοινής γνώμης για να δικαιολογηθεί η δημόσια ασφάλεια με τον πόλεμο στο Ιράκ.
Άλλα παραδείγματα είναι όσοι παρουσιάζουν ψεύτικα θαύματα με την (ειλικρινή) ελπίδα ότι θα αυξήσουν την πίστη του κόσμου.
__________________
may you live in interesting times
Απάντηση με παράθεση
Απάντηση στο θέμα


Συνδεδεμένοι χρήστες που διαβάζουν αυτό το θέμα: 1 (0 μέλη και 1 επισκέπτες)
 
Εργαλεία Θεμάτων
Τρόποι εμφάνισης

Δικαιώματα - Επιλογές
You may not post new threads
You may not post replies
You may not post attachments
You may not edit your posts

BB code is σε λειτουργία
Τα Smilies είναι σε λειτουργία
Ο κώδικας [IMG] είναι σε λειτουργία
Ο κώδικας HTML είναι σε λειτουργία

Που θέλετε να σας πάμε;


Όλες οι ώρες είναι GMT +3. Η ώρα τώρα είναι 04:13.



Forum engine powered by : vBulletin Version 3.8.2
Copyright ©2000 - 2024, Jelsoft Enterprises Ltd.