Εκπαιδευτικό Δράμα

[Wallace]

Σε αυτό το θέμα θα διαβάσετε ιδέες για εφαρμογές του εκπαιδευτικού δράματος στην τάξη, όπως προκύπτουν από τα ελάχιστα διαβάσματά μου, την ελάχιστη εκπαίδευσή μου πάνω στο ζήτημα και την ελάχιστη πρακτική εφαρμογή των παραπάνω στην παιδαγωγική μου καθημερινότητα.

Και τώρα η θεωρία:
(http://www.eipe.gr/praktika/praktika...aravoltsou.pdf)

Ορισμός
Ως Εκπαιδευτικό Δράμα ορίζεται μια αυστηρά δομημένη παιδαγωγική διαδικασία, η οποία χρησιμοποιεί τη θεατρική φόρμα, τις τεχνικές δηλαδή και τα εργαλεία της Δραματικής Τέχνης με σκοπό την ολόπλευρη προσωπική και κοινωνική ανάπτυξη των συμμετεχόντων καθώς και την αποτελεσματικότερη αφομοίωση της γνώσης. μέσα στο κοινωνικό της πλαίσιο. Έμφαση δίνεται εδώ στη διαδικασία σε αντίθεση με το προϊόν, γι’ αυτό και χρησιμοποιείται ο όρος Δράμα που αναφέρεται στη δράση που συντελείται στο εδώ και στο τώρα, και όχι στην προετοιμασία ενός δρώμενου με σκοπό την παρουσίασή του σε τρίτους. Χωρίς να αποκλείεται , η δημιουργία θεατρικής παράστασης δεν αποτελεί προϋπόθεση, ούτε βασικό στόχο του Εκπαιδευτικού Δράματος.

Ο παιδαγωγικός ρόλος του Εκπαιδευτικού Δράματος συνίσταται στα εξής:

1.Αποτελεί κοινωνική μορφή τέχνης.
Στηρίζεται στην ομάδα, στη συλλογικότητα, και στη συνεργασία. Το παιδί μαθαίνει μέσα από την αλληλεπίδρασή του με τους άλλους και δοκιμάζει στον κόσμο τουφανταστικού, ρόλους και κοινωνικές συμπεριφορές που θα υιοθετήσει αργότερα στη ζωή του.

2.Χρησιμοποιεί τη γλώσσα της φαντασίας για την επίλυση προβλημάτων και την κατανόηση του κόσμου και του εαυτού. Η φαντασία εδώ νοείται σα συνδυασμός συναισθήματος και λόγου. Το δράμα ξεκινάει πάντα από μια αισθητή διατάραξη των ανθρώπινων σχέσεων, ένα πρόβλημα , το οποίο δημιουργεί ένταση και ταυτόχρονα ανάγκη για λύση αυτής της έντασης, μέσα από δράση. Τα παιδιά μέσα από τους ρόλους τους, καλούνται να ενεργοποιήσουν τη φαντασία αλλά και την κρίση τους, για να πάρουν σωστές
αποφάσεις και να οδηγηθούν στις σωστές λύσεις. Στο σημείο αυτό ακριβώς
συντελείται η γνώση. Η διαδικασία είναι η ίδια με τη διαδικασία της μάθησης: το Δράμα, μέσα από την έκθεση προβλημάτων και την ένταση που προκαλεί, δημιουργεί ΤΟ ΚΙΝΗΤΡΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΜΑΘΗΣΗ.

3. Το δράμα δεν περιορίζεται μόνο στη βιωματική εμπειρία αλλά προχωρά στη συνειδητοποίηση της εμπειρίας αυτής και έτσι επιτυγχάνει τη μάθηση.
Σύμφωνα με τον John Dewey: “Δε μαθαίνουμε με το να κάνουμε, εκτός αν αυτό που κάνουμε συμβάλλει στην αλλαγή της αντίληψής μας για τη ζωή. Για να επιτευχθεί η μάθηση, ο πράτων πρέπει να συνειδητοποιήσει τις συνέπειες της πράξης του. Συνεπώς, η μάθηση είναι αποτέλεσμα της «εμπειρίας» ,αλλά η απλή πράξη δεν αποτελεί εμπειρία”.

4. Στο δράμα είναι σημαντικό τόσο το περιεχόμενο όσο και η μορφή.
Το δράμα χρησιμοποιεί προσεκτικά επιλεγμένα παραδείγματα για να
διαπραγματευτεί ένα θέμα ή ερώτημα και να οδηγηθεί μέσα από τη διερεύνησή
του στην κατανόηση βαθύτερων και αφηρημένων εννοιών. Η επεξεργασία γίνεται πάντα σε δύο επίπεδα: προσωπικό και κοινωνικό.

Οι παιδαγωγικοί στόχοι που μπορεί να επιτευχθούν μέσα από το Εκπαιδευτικό
Δράμα μπορούν να καλύψουν τις παρακάτω κατηγορίες:
α. Ανάπτυξη προσωπικών δεξιοτήτων
β. Ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων
γ. Ανάπτυξη αισθητικής.
δ. Κατανόηση γεγονότων.
ε. Κατανόηση εννοιών.

Θεωρία τέλος. Και τώρα παιχνιδάκια!

[Wallace]

#1 Παιχνιδάκι γνωριμίας

Χρήση: από παιδιά νηπιαγωγείου μέχρι στελέχη εταιρίας.

Οι μαθητές κάθονται σε κύκλο και ο πρώτος λέει το όνομά του με νόημα. Ο δεύτερος τον κοιτά, το επαναλαμβάνει και στη συνέχεια λέει το δικό του. Ο τρίτος κοιτά τους προηγούμενους λέγοντας τα ονόματά τους και στη συνέχεια αναφέρει το δικό του. Εννοείται ο δυσκολότερος ρόλος είναι του τελευταίου που πρέπει να τα θυμηθεί όλα.

Παραλλαγές άπειρες: από το να λέει κανείς τα ονόματά των προηγουμένων με κλειστά τα μάτια, μέχρι αντιστροφή της φοράς αφού ολοκληρωθεί ένας κύκλος, πολλούς κύκλους με τα ονόματα όλο και πιο γρήγορα μέχρι κάποιος να αποτύχει...

Με λίγη καλή θέληση η γνωριμία είναι εγγυημένη και το πρώτο δέσιμο μέσα από μια κατάσταση έντασης έχει επιτευχθεί. (η μνήμη λένε ότι λειτουργεί καλύτερα υπό συνθήκες έντονου συναισθήματος)

Παραλλαγές (Naias)

1. ...έχουν μια μπάλα και την πετάνε, όποιος/α την πιάσει λέει το όνομά του/της και στην συνέχεια την πετάει σε κάποιον άλλο/η που λέει με τη σειρά του το όνομά του/της κοκ...

2. Συνέχεια για τη γνωριμία και το "δέσιμο" της ομάδας...(η ομάδα είναι κύκλος και όρθιοι) υπάρχει ένα κουβάρι το οποίο ο/η ένας/μία δίνει στον άλλο/η (όπως στο παιχνίδι γνωριμίας με τη μπάλα) το οποίο ξεδιπλώνεται/ξετυλίγεται και αντίστοιχα λέει το όνομά του/της...το παιχνίδι γωριμίας τελειώνει όταν όλοι κρατάνε από ένα σημείο την κλωστή του κουβαριού. Στο τέλος όλη η ομάδα έχει "δεθεί" κι έχει σχηματιστεί ένας ιστός...

3. ...χωριζονται σε ζευγάρια ο κάθε ένας/μία λέει το όνομά του στον/στην άλλο/η και ότι άλλο θα ήθελε για τον ίδιο/α. Αυτό γίνεται ταυτόχρονα σε συγκεκριμένο χρόνο που έχει δοθεί για όλα τα ζευγάρια. Στη συνέχεια παρουσιάζουν/ συστήνουν το "ταίρι" τους στην ομάδα

Μάλιστα σε μια παραλλαγή της παραλλαγής αυτής ( )επιτρέπεται και το να πεις ψέματα για τον άλλον που συστήνεις, ενώ εκείνος τη συγκεκριμένη στιγμή δεν μπορεί να βγάλει άχνα. (για στελέχη γραφείου δεν το προτείνω να πουν ψέματα, γιατί μετά η αξιοπιστία τους πάει περίπατο)

[Wallace]

#2 Παιχνιδάκι γνωριμίας

Υπό τους ήχους μουσικής, οι μαθητές τριγυρνούν στο χώρο χωρίς να συγκρούονται και ακολουθούν τις οδηγίες του εκπαιδευτή.
α. ντροπαλοί. κοιτάζετε όλοι στο πάτωμα προσπαθώντας να αποφύγετε την οπτική επαφή με τους άλλους.
β. κοινωνικοί. κοιτάζετε όσο περισσότερους από τους υπόλοιπους μπορείτε στα μάτια.
γ. ερωτευμένοι. διαλέγετε χωρίς να μιλήσετε ένα ταίρι και κοιτάζεστε διαρκώς στα μάτια εξακολουθώντας να κινείστε ανάμεσα στον κόσμο

τα παραπάνω (και άλλα πολλά) μπορεί να εφαρμοστούν με παραλλαγές του στυλ:

"όταν σταματά η μουσική ακουμπάτε κάποιον άλλο με το μέρος του σώματος που θα πω"
"όταν σταματά η μουσική ξαπλώνετε στο έδαφος"
"όταν σταματά η μουσική στέκεστε στο ένα πόδι και κοιτάζετε το ταβάνι"
και άλλα διάφορα.

[Wallace]

#3 Παιχνιδάκι γνωριμίας - Ο Δράκουλας ή Δολοφόνος

Παίζεται σε ορισμένο χώρο, ανάλογα με τα άτομα που συμμετέχουν. (γύρω στους 13 για ένα δωμάτιο είναι ιδανικά)

Για το ξεκίνημα τα παιδιά παρατάσσονται σε χαλαρό κύκλο και ένας ορίζεται τυχαία ως δράκουλας. Μπορεί να δοκιμάσει να "φάει" όποιον θέλει, όμως δεν τα καταφέρνει αν εκείνος που κυνηγιέται προλάβει να αναφέρει το όνομα κάποιου άλλου από την παρέα πριν ο δράκουλας τον γραπώσει.

Νέος δράκουλας έχει γίνει αυτόματα το παιδί που άκουσε το όνομά του.

Σε περίπτωση που κάποιος κομπλάρει και τον γραπώσουν χωρίς να πει όνομα, μετατρέπεται ο ίδιος σε δράκουλα και βγαίνει από το παιχνίδι μόλις οριστεί ο επόμενος δράκουλας. (από γράπωμα ή από όνομα)


Το παιχνίδι είναι πολύ γρήγορο και απαιτεί σπιρτάδα, μια και οι "κακοί" εναλλάσσονται με τους "καλούς" αστραπιαία. Χρειάζεται λίγη προπόνηση μέχρι την εξοικείωση, αλλά οι συμμετέχοντες το διασκεδάζουν μια χαρά.

Σε περίπτωση καβγά, υπενθυμίζουμε ότι σκοπός δεν είναι η νίκη στο τέλος, αλλά η καλύτερη γνωριμία, η ανάπτυξη αντανακλαστικών και το δέσιμο της ομάδας.

[Wallace]

#4 Παιχνιδάκι γνωριμίας, παρατηρητικότητας και μνήμης - Ο ντετέκτιβ

Ένα παιδί στη θέση του ντετέκτιβ, τρία (ή περισσότερα) παιδιά όρθια σε μια σειρά μπροστά του. Αφού τους παρατηρήσει για ένα λεπτό, γυρίζει την πλάτη του και τα παιδιά αλλάζουν θέσεις (αν μιλάμε για νήπια), ή αλλάζουν και κάτι στην εμφάνισή τους. Όταν ο ντετέκτιβ ξαναγυρίσει, θα πρέπει να βρει ποιος άλλαξε θέση (με τρεις είναι εύκολο αλλά με πέντε όχι) και ποιος άλλαξε τι στην εμφάνισή του.

Παραλλαγή: Ο τυφλός ντετέκτιβ - ο ντετέκτιβ δεν βλέπει ποιος είναι πού, αλλά με κλειστά τα μάτια καταλαβαίνει τους συμμαθητές του αγγίζοντάς τους στο πρόσωπο. Ο ντετέκτιβ γυρίζει πλάτη, οι συμμαθητές αλλάζουν θέση και όταν ξαναγυρίσει ανοίγει τα μάτια του και βρίσκει ποιος πήγε πού.

Παραλλαγή της παραλλαγής: Οι πέντε ύποπτοι - Για να γίνει ακόμα πιο ενδιαφέρον το θέμα, σε κάθε έναν συμμαθητή του που ψηλαφεί, ο δάσκαλος μπορεί να αναφέρει το επάγγελμά του (π.χ. αυτός είναι ο ψαράς, η δικηγόρος, ο αστυνομικός). Ο τυφλός ντετέκτιβ γυρίζει πλάτη και οι ύποπτοι χώνονται στο πλήθος των συμμαθητών. Όταν ο ντετέκτιβ ξαναγυρίσει, ο δάσκαλος τον ενημερώνει ότι "ο δολοφόνος είναι ο φούρναρης". Αντιλαμβάνεστε ότι ο ντετέκτιβ πρέπει να θυμηθεί ποιο πρόσωπο που άγγιξε αντιστοιχεί σε ποιο επάγγελμα και να αναζητήσει τον σωστό συμμαθητή από την τάξη.

[Wallace]

#5 Παιχνιδάκι δεξιότητας - Έρχονται οι αρκούδες

Δύο - τρία παιδιά ορίζονται ως αρκούδες, η υπόλοιπη τάξη είναι οι ξυλοκόποι. Οι αρκούδες στέλνονται έξω από την τάξη, ενώ οι ξυλοκόποι χαρούμενοι κόβουν δέντρα και τραγουδούν. Όταν οι αρκούδες αρχίζουν να βρυχώνται έξω από την τάξη, οι ξυλοκόποι αρχίζουν να πανικοβάλονται και τρέχουν πέρα-δώθε λέγοντας "έρχονται οι αρκούδες!".

Τότε η πόρτα ανοίγει, τα θηρία εισέρχονται και οι ξυλοκόποι μένουν κόκκαλο, παίζοντάς το πέτρες ή δέντρα. Οι αρκούδες περνούν για περίπου 1-2 λεπτά από τον κάθε ξυλοκόπο, προσπαθώντας να καταλάβουν αν είναι ζωντανός ή όχι. Μπορούν να του κάνουν ό,τι θέλουν εκτός από το να τον ακουμπήσουν (συνήθως προσπαθούν να τον κάνουν να γελάσει). Αν ο ξυλοκόπος δεν κρατηθεί, χάνει και στον επόμενο γύρο γίνεται αρκούδα. Αν κρατηθεί, συνεχίζει ως ξυλοκόπος. Το παιχνίδι τελειώνει όταν μείνει μόνο ένας.

[Wallace]

#6, 7, 8 Παιχνίδια Επιδεξιότητας & Ενέργειας, Ελάτε να..., Μέδουσα, Κινέζικο σπρώξιμο

Και λίγη ενέργεια δεν βλάπτει, ειδικά αν θέλουμε να ξεπιαστούμε από τις θέσεις μας και να καθαρίσει λίγο το μυαλό μας. Πολλά τέτοια παιχνιδάκια γνωρίζουν βεβαίως βεβαίως και οι γυμναστές.

Στο Ελάτε να, ο κόσμος κυκλοφορεί ελεύθερα στο χώρο, μέχρι που ο δάσκαλος ξαφνικά φωνάζει «Ελάτε να x». Όπου x μπορεί στην αρχή να είναι κάτι απλό όπως π.χ.«Ελάτε να πηδήξουμε ψηλά για να φτάσουμε τ’ αστέρια!». Οι μαθητές επαναλαμβάνουν και στη συνέχεια όλοι μαζί (φυσικά και ο δάσκαλος) πηδάνε σαν τρελοί, μέχρι την επόμενη εντολή. Σε μια παραλλαγή, οι μαθητές δίνουν τις εντολές με τη σειρά, για να νιώθουν ότι και αυτοί συμμετέχουν στη δημιουργία του παιχνιδιού.

Στη Μέδουσα, ένα παιδί (η Μέδουσα) στέκεται στο κέντρο ενός ευρύ κύκλου από συμμαθητές, οι οποίοι προσπαθούν να την πλησιάσουν και να την αγγίξουν. Πρέπει όμως να το καταφέρουν αυτό χωρίς να τους βλέπει. Πλησιάζουν λίγο λίγο όσο η Μέδουσα τους έχει την πλάτη γυρισμένη και κοιτάει άλλους επίδοξους ήρωες. Όποιον δει να κινείται, τον βγάζει από το παιχνίδι. Σε ένα διάλειμμα που το δοκίμασα είχαμε πρόβλημα χώρου, γιατί το κέντρο του γηπέδου όπου θα μπορούσαμε να ελέγχουμε τις αποστάσεις ήταν πιασμένο. Ήταν ωστόσο διασκεδαστικό (και ανησυχητικό συνάμα) το ότι το μεδουσόπαιδο από το φόβο του κάποια στιγμή κοιτάζει γύρω γύρω σαν το παλαβό.Δοκιμάστε το και σεις και πείτε μου.

Σε παραλλαγή, η Μέδουσα μπορεί να στέκεται με ένα τοίχο μπροστά της και οι μαθητές να προσπαθούν να την πλησιάσουν από την άλλη άκρη της αίθουσας. Όποιος την ακουμπήσει χωρίς η Μέδουσα να τον δει να κινείται, κερδίζει.

Το Κινέζικο Σπρώξιμο δεν έχει να κάνει ιδιαίτερα με την Κίνα. Ίσως με μερικά στερεότυπά μας για το πόσο κοντοί είναι οι ασιάτες, ίσως με ένα άρωμα πολεμικών τεχνών... τέλοσπάντων, στην πράξη είναι αρκετά διασκεδαστικό γιατί ακόμα και ο μικρόσωμος και αδύναμος μπορεί να κερδίσει τον μεγαλόσωμο. Παίζεται με ζευγάρια που στέκονται αντικρυστά (περίπου στους 50 πόντους απόσταση) με κλειστά και ακίνητα τα πόδια. Τα χέρια είναι απλωμένα μπροστά με τις παλάμες να δείχνουν τον αντίπαλο.
Σκοπός είναι να βγάλεις από τη θέση του τον απέναντι, κάτι που δεν έχει να κάνει τόσο με δύναμη όσο με πονηριά και αίσθηση ισορροπίας. Όταν δηλ. ο άλλος σου έρχεται με φόρα, απλώς πλαγιάζεις λίγο στην άκρη και τον αφήνεις να χάσει. Αν το αγαπήσουν τα παιδιά, το παιχνίδι είναι πολύ καλό και για διάλειμμα σε κλειστό χώρο σε περίπτωση βροχής.

[Wallace]

#9 Αυτοσχεδιασμοί, Μία Λέξη ο Καθείς

Βασικός κανόνας στους αυτοσχεδιασμούς, είναι όταν δεν μας βγαίνει κάτι, να μην φοβόμαστε να το «σκοτώσουμε» και να ξεκινήσουμε πάλι από την αρχή.

Τα παιδιά κάθονται γύρω γύρω και μια ιστορία ξεκινάει. Μόνο που το κάθε ένα έχει δικαίωμα να πει μόλις μία λέξη τη φορά, μέχρι να ξαναέρθει η σειρά του. Έτσι κανείς δεν ξέρει ποιος θα είναι ο ήρωας ή προς τα πού θα βγάλει η περιπέτεια. Δεν είναι κακό ωστόσο να ξεκινήσουμε με μία συμβατική αρχή, ώστε να πάρουν φόρα και οι επόμενοι…:

-Μια
-Φορά
-Και
-Έναν
-Καιρό

οπότε δίνεται η σκυτάλη στους επόμενους για τις πρώτες κρίσιμες αποφάσεις, που ανοίγουν τη συνέχεια σαν βεντάλια επιλογών:

-Ζούσε / Ζούσαν
-Ένας / Μία / Δύο κλπ.
-Φτωχός/Πλούσιος/Όμορφος/Τρελή/Μισητός κλπ.
-Πρίγκηπας/Βασιλιάς/Μάγισσα/Λύκος/Νεαρός/Ξυλοκόπος/Νοσοκόμα…


Παραλλαγή: Ένας μαθητής - ηθοποιός μπορεί να στέκεται στη μέση της αίθουσας και να «δραματοποιεί» όσα ακούει να συμβαίνουν στην ιστορία.

Η τάξη μπορεί να χωριστεί σε μικρότερους κύκλους των 5-6 ατόμων και να φτιάξουν ο καθένας τη δική του ιστορία.

[Wallace]

#10 Αυτοσχεδιασμοί, και Μετά;;;

Αφού ζεσταθούν τα παιδιά με την προηγούμενη άσκηση, ένας ηθοποιός ανεβαίνει στη «σκηνή» και λαμβάνει οδηγίες από τους συμμαθητές του. Αφού εκτελέσει την κάθε οδηγία, ρωτάει τον επόμενο συμμαθητή «και μετά;»

- Ξυπνάς το πρωί
- και μετά;
- Πλένεις το πρόσωπό σου
- και μετά;
- Πίνεις το γάλα σου
- και μετά;
- Ετοιμάζεις την τσάντα σου
- και μετά;
- Ντύνεσαι και βγαίνεις στο δρόμο
- και μετά;

Τα παιδιά στη δική μου τάξη διάλεγαν στην αρχή σενάρια από την καθημερινότητά τους, σαν το παραπάνω. Βοηθητικά, μπορούμε να δώσουμε στα παιδιά δύο τρείς ατάκες που προδιαθέτουν για εκπλήξεις, ώστε να τα παρακινήσουμε να κάνουν την ιστορία πιο ενδιαφέρουσα. Π.χ. οι εντολές «χτυπάει η πόρτα» / «βλέπεις μπροστά σου ένα σεντούκι», δίνουν στον επόμενο μαθητή την πάσα να πει οτιδήποτε.

Με λίγη εξάσκηση σε ένα τέτοιο παιχνίδι μπορεί να συμβεί το οτιδήποτε:
- Συναντάς έξω απ’το σχολείο ένα μανιτάρι
- και μετά;
- Σου λέει αν θέλεις να περάσεις πρέπει να κάνεις μια τούμπα
- και μετά;
- Κάνεις την τούμπα αλλά μόλις ξανασηκώνεσαι έχεις βρεθεί σε ένα σκοτεινό δάσος!
- και μετά;
- Βλέπεις πίσω σου ένα αγριογούρουνο να σε πλησιάζει!
- και μετά;
- Αρχίζεις να τρέχεις αλλά γλιστράς και πέφτεις σε μια χαράδρα!
- και μετά;
- Την ώρα που πέφτεις σε αρπάζει ένας κόνδορας!

Πολύ συχνά, όταν οι μαθητές αποκτούν εξουσία, έχουν την τάση να την εκμεταλλεύονται με τον άσχημο τρόπο. Στην περίπτωσή μας, μπορεί να αρχίσουν να βασανίζουν τον ηθοποιό:
- σου σπάει το χέρι
- και μετά;
- καρφώνεις ένα μαχαίρι στην καρδιά σου
- και μετά
- πέφτοντας σου σπάει το σαγόνι

Μπορούμε να αφήσουμε τα παιδιά να ξεθυμάνουν για λίγο πάνω στον ηθοποιό, αλλά πρέπει να διευκρινήσουμε ότι ο λόγος που γίνεται το παιχνίδι δεν είναι η εξάσκηση στην τυραννία. Μπορούμε επίσης να θέσουμε ως κανόνα ότι αν ο ηθοποιός σκοτωθεί, το παιχνίδι ξεκινάει από την αρχή, γι’αυτό πρέπει να τον προσέχουμε.

Εννοείται ότι αν από τον αυτοσχεδιασμό προκύψει μια όμορφη ιστορία, μπορούμε να την εκμεταλλευτούμε αργότερα.

Παραλλαγή: Τις εντολές στον ηθοποιό δίνει μια επιτροπή τριών – τεσσάρων μαθητών με μεγαλύτερη λεκτική ευχέρεια. Οι υπόλοιποι μαθητές μετατρέπονται σε κοινό, που επεφημεί τις γουστόζικες ή γιουχαΐζει τις βαρετές ή τυραννικές εντολές της επιτροπής.

[Wallace]

#11 Αυτοσχεδιασμοί, Άσχετο – Σχετικό (ζέσταμα) και The Boris Game

Παιχνίδι για πιο εξασκημένα ή μεγαλύτερα παιδιά, στο οποίο παρακολουθούμε ένα ζευγάρι να μιλάει. Ο ένας λέει πράγματα άσχετα και ο άλλος προσπαθεί να τα συνδέσει λογικά και ει δυνατόν να φτιάξει μια ιστορία.

- γιατί άνοιξες την ομπρέλα στο σαλόνι;
- για να φέρω κακή τύχη!
- και το καλάθι με τα αυγά;
- έρχεται Πάσχα και θέλω να βάψω!
- με τι φρούτο;
- θα τα βάψω λεμονί για να φύγει η κακή τύχη!
- μα μέσα στο διαστημόπλοιο;
- αφού εκεί μας ματιάσανε!
- ο Ροδόλφος;
- έτσι έλεγαν τον γκαντέμη εξωγήινο!


The Boris Game

Το ζευγάρι που παίζει είναι ο ανακριτής και ο ανακρινόμενος. Ο ανακριτής λέει πράγματα μάλλον άσχετα, και ο ανακρινόμενος τα χρησιμοποιεί για να ενοχοποιηθεί για να αποφύγει το ξύλο από τον Boris, μια δίμετρη τρομερή αλλά φανταστική φιγούρα.

- Μπόρις, φέρτον μέσα
- Άου! (ο ανακρινόμενος σφαδάζει στα χέρια του τρομερού Μπόρις)
- Ήρεμα Μπόρις, ήρεμα... απλώς κάθισέ τον στην καρέκλα. Εσύ...πού ήσουνα χθες στις 10 το βράδυ;
- Στο σπίτι και κοιμόμουνα!
- Μπόρις, κάντον να μιλήσει!
- Αααα! (πόνος) Δεν ήμουνα σπίτι! Ήμουνα έξω και λήστευα ένα περίπτερο!
- Και αυτό τι σχέση έχει με τη βομβιστική επίθεση;
- Ποια επίθεση;
- Βοήθησέ τον, Μπόρις!
- ΑΑΑ! (ο ανακρινόμενος μπορεί να κάνει ότι του γυρίζουν τον καρπό, τον σηκώνουν στον αέρα, τον χτυπάνε στο έδαφος, τον γρονθοκοπούν, κλπ.) Αγόραζα σπίρτα για να ανάψω τη βόμβα!
- Και το άλογο;
- Το άλογο ήταν κάλυψη για να με περάσουν για αγρότη!
- Και γιατί έβαψες τα μαλλιά σου μπλε;
- Για να κρυφτώ μετά στη θάλασσα και να μη με βλέπουν!

Ο ανακριτής στην αρχή μπορεί να έχει έναν πιο ευγενικό τόνο στη φωνή και στη συνέχεια να γίνεται αυστηρότερος. Μετά από 2-3 φράσεις μπορεί να ανακεφαλαιώνει την ιστορία για να μπορούν να την παρακολουθήσουν καλύτερα οι θεατές. Μπορεί επίσης σε κάποια στιγμή να δείχνει αντικείμενα (ένα μολύβι, μια γόμα, ένα βιβλίο) στον ανακρινόμενο, λέγοντάς του φράσεις όπως «ίσως αυτό μπορεί να φρεσκάρει τη μνήμη σου».

Κάτι άλλο που μπορεί να συμβεί, είναι ο ανακρινόμενος να ενοχοποιήσει τον ανακριτή ή ακόμα και τον τρομερό Μπόρις...

- τι έκανες τα χρήματα
- μα αφού τα έδωσα σε σένα!

- πώς μπήκες στο κτήριο;

- με ανέβασε ο Μπόρις απ’ το παράθυρο!


καλή διασκέδαση!

[Wallace]

#12 Συναισθήματα, Το παιχνίδι των αντιθέσεων

Στον πίνακα γράφουμε ζευγάρια αντιθέτων συναισθημάτων, βασικών ή πιο σύνθετων (χαρά – λύπη, ηρεμία – φόβος, αγάπη – αηδία) και καλούμε τους μαθητές να διαλέξουν ένα από αυτά χωρίς να το πούν. Στη συνέχεια οι μαθητές ανεβαίνουν ένας – ένας στη σκηνή και παίζουν το ένα συναίσθημα, την αλλαγή και στη συνέχεια το άλλο συναίσθημα.

Σε μια παραλλαγή, οι μαθητές που ανεβαίνουν στη σκηνή μπορούν να είναι δύο, ο καθένας με το δικό του συναίσθημα, τα οποία στη συνέχεια θα ανταλλάξουν.

Με τρεις μαθητές εκ των οποίων ο μεσαίος λειτουργεί ως συνδετικός κρίκος, τα πράγματα ίσως γίνονται υπερβολικά περίπλοκα.

[Wallace]

# 13 Αυτοσχεδιασμοί, είπε αυτός – είπε αυτή

Ένα παιχνίδι που στους μεγάλους φαίνεται δύσκολο, αλλά συνήθως οι μικροί ανταποκρίνονται ευκολότερα.

Παίζει ένα ζευγάρι και οι οδηγίες είναι οι εξής:
η κάθε φράση ξεκινάει με «είπε αυτός / αυτή», στη συνέχεια αναφέρεται η κίνηση του σώματός του / της και τέλος εκείνο που λέει ο ίδιος ο χαρακτήρας. π.χ.

- Γύρισα σπίτι!
- Είπε αυτός και πέταξε την τσάντα του στο πάτωμα. Προσοχή, μόλις σφουγγάρισα!
- Είπε αυτή και του έδειξε νευριασμένη το πάτωμα. Και τι μ’ αυτό;
- Είπε αυτός και έβγαλε τα παπούτσια του βαριεστημένα. Αν σε αφήσω νηστικό θα σου πω εγώ!
- Είπε αυτή και τον έπιασε από το αυτί. Άου! Άου!
- Είπε αυτός και ξέφυγε από το πιάσιμο. Σε πόνεσα; Συγγνώμη!

Όπως γίνεται φανερό, ο κάθε ένας επιδιώκει να δημιουργήσει καταστάσεις για τον άλλο, μια και ελέγχει το σώμα και τα λόγια του, αλλά αυτό συμβαίνει και αντίστροφα, οπότε μια ιδιότυπη μονομαχία λαμβάνει χώρα με πιθανό αποτέλεσμα μια ευχάριστη ιστορία για το κοινό.

[Wallace]

#14 Φαντασία - Μυθοπλασία, Το αγαπημένο αντικείμενο

Λέμε στους μαθητές να κλείσουν τα μάτια και να φανταστούν μια κατάσταση από την οποία ήδη έχουν κάποια εμπειρία, π.χ. τις χριστουγεννιάτικες διακοπές που μόλις πέρασαν, τις καλοκαιρινές τους διακοπές, το Σαββατοκύριακο, το αγαπημένο τους πάρτι γενεθλίων. Αφού τους καθοδηγήσουμε να θυμηθούν λεπτομέρειες, να φανταστούν τον εαυτό τους στη μέση μια σκηνής, να ανακαλέσουν μουσικές, μυρωδιές ή ήχους, τους καλούμε να θυμηθούν ένα αντικείμενο χωρίς το οποίο η συγκεκριμένη εμπειρία δεν θα ήταν η ίδια. Ένα αντικείμενο που περικλείει μέσα του όλο το νόημα αυτής της εμπειρίας.
Στη συνέχεια μοιράζουμε ένα χαρτάκι στον καθένα (και μολυβάκια αν δεν έχουν) και τους καλούμε να γράψουν σε αυτό το μικρό τους όνομα και το εν λόγω αντικείμενο.
Έπειτα περνάμε από μπροστά τους και τους λέμε να ρίξουν το χαρτάκι μέσα σε ένα δοχείο που κρατάμε. Ανακατεύουμε τα χαρτάκια στο δοχείο, και περνάμε μπροστά από τους μαθητές ώστε ο καθένας να πάρει και πάλι από ένα χαρτάκι.

Στο επόμενο στάδιο, οι μαθητές διαβάζουν το χαρτάκι που τους έτυχε, με το όνομα τους συμμαθητή τους και το αγαπημένο του αντικείμενο, και αφήνονται για δύο λεπτάκια να φανταστούν μια ιστορία που συνδέει το πρόσωπο αυτό με το συγκεκριμένο αντικείμενο. Η ιστορία εννοείται ότι μπορεί να είναι και φανταστική, αφού έτσι θα έχει περισσότερο ενδιαφέρον.

Τέλος, οι μαθητές σηκώνονται με τη σειρά και παίρνουν θέση στην καρέκλα ανάγνωσης, απ’όπου διηγούνται την ιστορία που σκέφτηκαν. Αυτή μπορεί να κρατήσει λίγα δευτερόλεπτα ή και 2-3 λεπτά, ειδικά αν είναι ενδιαφέρουσα. Μετά το τέλος της ιστορίας οι συμμαθητές ρωτούνται για να ανακαλύψουν πιο ήταν το αντικείμενο, αν αυτό δεν ήταν πολύ φανερό από τη διήγηση.

- Για ποιον θα μας μιλήσεις ;
- Για τον Στέφανο. Ο Στέφανος στις διακοπές του είχε πάει για σκι στο βουνό, και εκεί που κατέβαινε τη βουνοπλαγιά, είδε κάτι ν’αστράφτει μέσα στο χιόνι. Το πλησίασε και αφού έσκαψε λίγο, έβγαλε από το χιόνι ένα μικρό (οτιδήποτε). Αυτό έμοιαζε πολύ παράξενο και καθόλου ίδιο με κανένα από τα (οτιδήποτε) που είχε προηγουμένως δει, οπότε αποφάσισε να το κρατήσει. Έτσι το έβαλε στην τσέπη του και όταν γύρισε σπίτι το ξέχασε εντελώς μέσα στο πανωφόρι του. Έφαγε για βράδυ με την οικογένειά του και έπεσε να κοιμηθεί. Κατά τα μεσάνυχτα όμως, εκεί που κοιμόταν ωραία και καλά, άκουσε έναν ήχο σαν περίεργο μουρμουρητό, σαν τραγούδι. Ξύπνησε και είδε την τσέπη από το πανωφόρι του να λάμπει! Τότε μόνο θυμήθηκε ότι... κλπ.

[Wallace]

#15 Δραματοποίηση, Ντουμπλάρισμα λόγων, σκέψης, ήχων

Μια ιστορία σαν την παραπάνω, ή μια ιστορία που τα παιδιά θα διαβάσουν και θα τους αρέσει, ή μια ιστορία που προκύπτει από ένα μάθημα θρησκευτικών, ιστορίας, γλώσσας, κλπ. μπορεί εύκολα να οργανωθεί σε σκετσάκι.

Εμείς ορίζουμε τον αριθμό των ηθοποιών σε κάθε ομάδα, όπως και το αν θα υπάρχει αφηγητής ή όχι. Από εκεί και πέρα είναι καλό να αφήσουμε στα παιδιά τους χαρακτήρες, το σενάριο και την εξέλιξη. Τους αφήνουμε χρόνο (ακόμα και 15 λεπτά για ένα μικρό σκέτς δεν είναι πολλά) να προετοιμάσουν πλοκή, διαλόγους, ρούχα και σκηνικά και καθόμαστε να απολαύσουμε την παράσταση.

Είναι σημαντικό να μην κάνουμε παρατηρήσεις ή φασαρία κατά την ώρα της παράστασης, όπως και το να βρούμε κάτι θετικό να πούμε μετά το τέλος της. Αν πρόκειται για παντομίμα, μπορούμε να καλέσουμε παιδιά από το κοινό να ερμηνεύσουν τη σκηνή, να αποκωδικοποιήσουν τους ρόλους (ποιος παίζει ποιον), κλπ.

Αν έχουμε πολλές ομάδες που παίζουν το ίδιο σκετσάκι και δεν θέλουμε το κοινό μας να βαρεθεί, μπορούμε να ζητήσουμε από τις επόμενες ομάδες να παρουσιάσουν το έργο
- χωρίς λόγια (παντομίμα)
- με δική τους γλώσσα (π.χ. κορακίστικα, gibberish)
- οπερετικά
- χρονικά ανάποδα
- με αλλαγή του χώρου (οι θεατές βρίσκονται από πάνω, οπότε οι ηθοποιοί ξαπλώνουν στο πάτωμα με το κεφάλι προς αυτούς)

κλπ.

Αφού τελειώσουμε με την πρώτη ανάγνωση, μπορούμε να δοκιμάσουμε να ντουμπλάρουμε το έργο. Αυτό γίνεται τοποθετώντας τόσα παιδιά από το κοινό όσοι είναι οι ηθοποιοί μπροστά στη σκηνή.

Στο ντουμπλάρισμα λόγων, τα παιδιά αυτά έχουν ως ρόλο να μιλούν αντί για τους ηθοποιούς (το κάθε ένα αναλαμβάνει έναν ρόλο).

Στο ντουμπλάρισμα σκέψεων, τα παιδιά – υποβολείς έχουν ως ρόλο να εκφράζουν τη σκέψη των ηθοποιών, που σημαίνει ότι μπορεί να μιλούν ταυτόχρονα και να λένε άσχετα με τη σκηνή πράγματα.

Στο ντουμπλάρισμα ήχων, ένα παιδί αναλαμβάνει να κάνει εκείνο τους ήχους που συμβαίνουν στη σκηνή, π.χ. βηματισμός, άνοιγμα/κλείσιμο πόρτας, βήχας, αναστεναγμός, χτυπήματα σε τραπέζια, ήχοι συσκευών (ρολόι, τηλέφωνο), ήχοι φύσης (αέρας, πουλιά), μουσική, κλπ.

Για τη συγκεκριμένη δραστηριότητα εννοείται ότι χρειάζεται εξοικείωση, η οποία σιγά σιγά θα φέρει συγχρονισμό ανάμεσα σε αυτά που ακούν οι ηθοποιοί και σε αυτά που κάνουν.

[Wallace]

#16 Δραματοποίηση, Παγωμένη Εικόνα

Άλλος τύπος δραματοποίησης μιας ιστορίας είναι τα παιδιά της ομάδας να δημιουργήσουν μια παγωμένη εικόνα. Και πάλι τα αφήνουμε να σχεδιάσουν την εικόνα τους για λίγα λεπτά, και στη συνέχεια μετράμε ως το τρία για να τη στήσουν.

Όση ώρα τα παιδιά μένουν ακίνητα, συζητάμε με το κοινό το τι μπορεί να σημαίνει η εικόνα αυτή, ποιοί είναι οι χαρακτήρες, κλπ.

Αν το θέλουν τα παιδιά, μπορούμε να τους επιτρέψουμε να ζωντανέψουν την εικόνα, πάλι μετρώντας ως το τρία. Τότε τα παιδιά μπορούν να δώσουν κίνηση και λόγο στο σκηνικό τους για λίγα δευτερόλεπτα, μόλις όμως χτυπήσουμε παλαμάκια θα πρέπει να ξαναπαγώσουν και να μείνουν ακίνητα σε μια νέα εικόνα.

Το ζωντάνεμα της εικόνας μας επιτρέπει να επαληθεύσουμε τις εικασίες στις οποίες είχαμε προχωρήσει με το κοινό προηγουμένως.

Για να γίνει ακόμα πιο ενδιαφέρον το πράγμα, μπορούμε στη συνέχεια να επιτρέψουμε την είσοδο στην εικόνα ενός παιδιού από το κοινό, ο οποίος μπορεί να μπει στην ήδη υπάρχουσα ιστορία ή με την επέμβασή του να την αλλάξει εντελώς.

Η είσοδος του ξένου μπορεί φυσικά να αποτελέσει παραλλαγή και για τα σκετσάκια που αναφέρονται στο #15, μόνο που σε εκείνη την περίπτωση απαιτείται άμεσως σχεδιασμός από τους ηθοποιούς της ιστορίας, ενώ στην εικόνα δεν κινείται τίποτα.